Pomnik przyrody to wyjątkowy element lasu, który podlega szczególnej ochronie. Zasady ochrony pomnika przyrody określa Ustawa o ochronie przyrody, a to znaczy, że mamy w Polsce specjalne przepisy dotyczące ochrony środowiska, które są tak samo ważne jak np. przepisy drogowe. Miano pomnika przyrody może otrzymać bardzo okazałe drzewo, wyjątkowy krzew (elementy przyrody ożywionej), a także głaz narzutowy lub jaskinia (elementy przyrody nieożywionej).

Znajdujesz się teraz przy pomniku przyrody w oddziale leśnym 295b. Pomnik został powołany w 1982 roku jako grupa trzech dębów szypułkowych, choć obecnie pozostały dwa. Ich wiek to 160 lat, mierzą 25 metrów wysokości i mają po ponad 300 centymetrów obwodu.

Sprawdź odpowiedź do gry terenowej:

PIĄTA LITERKA TO O

Odnowienia naturalne to proces, który odbywa się na terenie lasu bez pomocy człowieka i polega na samoistnym rozsiewaniu się nasion z rosnących już drzew. Dzięki temu rosną kolejne, młode drzewa i krzewy, a to sprawia, że las żyje dłużej, rośnie nieprzerwanie i ma niepowtarzalny urok.

Tak gęsto rosnące małe drzewa i krzewy tworzą nietypowy widok, ale dzięki temu gleba w lesie pozostaje pod ciągłą osłoną i nie traci wartości odżywczych potrzebnych do wzrostu roślin.

Rośliny, które rosną w lesie, wytwarzają tlen, dzięki czemu powietrze jest czyste. Dlatego tak dobrze się tutaj oddycha!

Sprawdź odpowiedź do gry terenowej:

LITERA L JEST OSTATNIA

Czy wiesz, że owady stanowią jedną z najbardziej licznych grup zwierząt na świecie i jest ich około 800 tys. gatunków?

Są owady, dzięki którym las rozwija się jeszcze lepiej. Takie zwierzęta to owady pożyteczne. Są to m.in. pszczoły, które zapylają rośliny, pozwalając im kwitnąć.

Niestety są też owady, które sprawiają roślinom trochę kłopotów. Nazywamy je szkodnikami. Takim szkodnikiem, który szczególnie uwielbia nasz las, jest kornik drukarz.

Przysmakiem kornika są świerki, w których drąży korytarze. To powoduje, że drzewo wysycha i umiera. Liczne korytarze wyryte przez szkodnika potrafią stworzyć bardzo skomplikowany wzór, przypominający drukowane pismo. Stąd właśnie pochodzi jego nazwa – kornik drukarz.

Sprawdź odpowiedź do gry terenowej:

4 KORNIKI – LITERA Z

Czy wiesz, że w lesie może znajdować się nawet kilkaset gatunków drzew i krzewów? Na naszej ścieżce najczęściej spotkasz drzewa, takie jak:

• buk pospolity,
• modrzew europejski,
• dąb bezszypułkowy,
• świerk pospolity,
• sosna pospolita

Sprawdź odpowiedź do gry terenowej:

MODRZEW EUROPEJSKI – LITERA R

Lasy Nadleśnictwa Lipusz mają zróżnicowaną rzeźbę terenu, w wyniku działania lądolodu wytworzyły się chaotycznie porozrzucane wzgórza, pagórki, rynny jeziorne, niezwykle liczne są także jeziora.

Różne formy terenu przyczyniają się do ożywienia rzeźby tego regionu tworząc niepowtarzalny klimat i sprawiają, że na wyprawach i wędrówkach w tych okolicach nie można się nudzić.

Sprawdź odpowiedź do gry terenowej:

UKRYTA NA TABLICZCE LITERA Y

Las jest pełen suchych traw, gałęzi, liści czy kawałków drewna. Wystarczy chwila nieuwagi, jedna iskra, żeby doprowadzić do wybuchu pożaru.

Pożar w lesie bardzo szybko się rozprzestrzenia. Ogień może sięgać do 30 metrów ponad korony drzew, a temperatura między drzewami dochodzić do 1200°C. Które z leśnych zwierząt jest w stanie przeżyć taką katastrofę?

Na szczęście leśnicy stworzyli system obserwacji terenu – elementem tego skomplikowanego systemu jest ta duża wieża między drzewami. Takie punkty obserwacji to dostrzegalnie ppoż. i służą do wykrywania ognia oraz dymu, co pomaga wykrywać pożary jak najszybciej jest to możliwe – tak by nie zdążyły wyrządzić za dużych szkód.

Sprawdź odpowiedź do gry terenowej:

UKRYTA NA TABLICZCE LITERA I

Znajdujesz się właśnie przy pomniku przyrody, którym jest Diabelski Kamień. Głaz został pomnikiem przyrody w 1955 roku.

Jest to głaz narzutowy o obwodzie 7 metrów i jest pozostałością po epoce lodowcowej. Legenda głosi, że diabeł, aby zdobyć duszę, miał za zadanie przenieść go i zrzucić przed świtem na pobliski kościół. Jednak głaz był zbyt wielki i ciężki, a diabeł nie uporał się z nim w wyznaczonym czasie. Kiedy zapiał pierwszy kogut, diabeł upuścił kamień w lesie. Do dziś można zauważyć wyryte na nim ślady pazurów diabła.

Sprawdź odpowiedź do gry terenowej:

11 LITERA TO F

Nawałnica, która przeszła z piątku na sobotę 11 sierpnia 2017 roku, zniszczyła las całkowicie na powierzchni 4,2 tys. hektarów na terenie Nadleśnictwa Lipusz. Na powierzchni 18 tys. hektarów, czyli na aż 80% całkowitej powierzchni Nadleśnictwa, las uległ zniszczeniu w 40–50%.

Na terenie ścieżki przyrodniczo-dydaktycznej Płociczno celowo pozostawiono nieuprzątnięte oraz nieodbudowane fragmenty lasu, by pokazać skalę spustoszeń, jakie spowodowała nawałnica.

Sprawdź odpowiedź do gry terenowej:

POZOSTAJE LIS, WIĘC LITERA L

Na terenie Nadleśnictwa Lipusz spotkasz ptaki, takie jak: Dzięcioł duży – chowa się w liściastych i mieszanych starodrzewach. Dziuplę wykuwa w pniu lub gałęzi. Gniazdo buduje z cienkich wiórków. Ma bardzo silny dziób i długi język, służący do wybierania spod kory owadów, którymi się żywi. Sikorka bogatka – gniazdo buduje w dziuplach, wykorzystuje do tego celu mech, suche trawy, a także wełnę, sierść i puch. Sikory biją rekordy w ilości składanych jaj – nawet do kilkunastu sztuk. Kukułka – nie buduje własnego gniazda, jaja podrzuca do gniazd innych ptaków wróblowatych. Takie zjawisko to pasożytnictwo gniazdowe. Kukułka żywi się owadami, ich larwami i poczwarkami. Myszołów – zasiedla pojedyncze stare drzewa w sąsiedztwie łąk i pól. To ptak drapieżny, który żywi się małymi ssakami.

Sprawdź odpowiedź do gry terenowej:

JAK WYNIKA Z TEKSTU KUKUŁKA NIE BUDUJE GNIAZDA, WIĘC LITERKA N

Martwe drzewa, choć wydają się ponure i opuszczone, to wokół nich wciąż tętni życie.

Proces rozkładu – w zależności od gatunku drzew – może trwać od kilkunastu do kilkudziesięciu lat, a nawet powyżej stu. Przez ten czas pozornie martwy kawałek drewna jest domem i stołówką dla wielu zwierząt. Kiedy z drewnem uporają się już bakterie, porosty, grzyby, nicienie i owady do obiegu powracają najprostsze związki mineralne, wzbogacając ekosystem leśny dla nowego pokolenia lasu.

Sprawdź odpowiedź do gry terenowej:

PATRZ NA TYŁ TABLICY

Z pomnikiem Tuszkowska Matka wiąże się lokalna legenda. Pewnego razu zmarła najstarsza kobieta w Tuszkowach. Cała wieś uroczyście odprowadzała jej trumnę w orszaku. Nagle trumna spadła z wozu, na którym była przewożona. Uczestnicy orszaku uznali to za znak, że tutaj kobieta chce zostać pochowana. Na pamiątkę obok posadzono sosnę.

Drzewo nie przetrwało nawałnicy w 2017 roku, ale nadleśnictwo wyhodowało szczepy nowych sosen z Matki Tuszkowskiej, odtwarzając jej geny.

Sprawdź odpowiedź do gry terenowej:

LITERKA E

Rozejrzyj się wokoło. Widzisz wysokie drzewa zazielenione na czubku, które różnią się od pozostałych drzew, znanych z naszych lasów? To daglezja. Gatunek drzewa iglastego, który pochodzi z Ameryki Północnej. W swoich rodzimych stronach potrafi osiągać nawet 100 metrów wysokości! Okazuje się, że świetnie się czuje również w naszym klimacie. W Beskidzie Śląskim drzewo tego gatunku mierzy aż 58 metrów, co czyni je najwyższym drzewem w Polsce.

Właśnie z drzewa tego gatunku na Kaszubach powstała najdłuższa deska świata (46,53 metra), która została wpisana do księgi rekordów Guinnessa.

Kto wie? Może w przyszłości któraś z tutejszych daglezji dostanie tytuł najwyższego drzewa w kraju? Trzymamy kciuki.

Sprawdź odpowiedź do gry terenowej:

LITERKA E